Relacja z bitwy: Η μάχη της Δευτέρα

W ramach przygotowań do zbliżającego się wielkimi krokami Pyrkonu, zagraliśmy kolejną bitwę, tym razem bardzo nietypową. Na przeciw siebie stanęły bowiem armie carskiej Rosji oraz Wielkiej Brytanii.

Z pozoru scenariusz ten wydaje się zupełnym science fiction, ale okres wojen napoleońskich obfitował w wiele niespodzianek. Co prawda do bitwy między Brytyjczykami, a Rosjanami nie doszło, ale kraje te dwa razy były w stanie wojny ze sobą, więc starcie tego rodzaju ma wszelkie teoretyczno/historyczne podstawy.
Za pierwszym razem mogło do niego dojść w okolicach 1800 roku, kiedy to rządzona przez Pawła I Rosja, sprzymierzyła się z Francją. Wysłano nawet ekspedycję Kozaków w kierunku Indii. W tym samym czasie na Morzu Śródziemnym operowała rosyjska flota admirała Uszakowa, a rosyjski korpus rok wcześniej zajął i ciągle okupował wyspę Korfu. Zamordowanie cara Pawła i przejęcie tronu przez Aleksandra doprowadziło do poniechania planów wojennych.

Po raz drugi teoretyczna możliwość walki między mocarstwami pojawiła się w 1808 roku, kiedy to carska Rosja, po podpisaniu pokoju w Tylży, przyłączyła się do blokady kontynentalnej i formalnie znajdowała się w stanie wojny z Anglią. Rosyjska flota zacumowała w porcie w Lizbonie (sic!), samo miasto zostało zaś zajęte przez francuski korpus ekspedycyjny generała Junota.
Mimo namów napoleońskiego generała, dowodzący rosyjską flotą admirał Sieniawin, nie zdecydował się na działania przeciwko Brytyjczykom, chociaż zapewnił Junota, że w przypadku ataku na Lizbonę, jego flota będzie bronić miasta.

Podsumowując, chociaż do niej nigdy nie doszło, to bitwa pomiędzy Brytyjczykami, a Rosjanami była możliwa. Drugim argumentem, który miał dla nas wielkie znaczenie, było wypróbowanie w boju dwóch zupełnie przeciwstawnych sobie armii. Z jednej strony Brytyjczycy, którzy mają najlepiej strzelającą piechotę w grze, z drugiej Rosjanie, których piechota strzela najgorzej, za to ma najwyższe morale. Rosjanie mają też przewagę w artylerii (ich artyleria strzela 4 kostkami, w dodatku mogą wystawić 2 baterie dział, a Brytyjczycy tylko jedną) i kawalerii (dzięki Kozakom). Test miał sprawdzić, czy armie są dobrze zbalansowane, co jest szalenie ważne w przypadku rozgrywki turniejowej.

Zimą 1801 roku, gdy napięcie pomiędzy Wielką Brytanią, a Rosją sięgnęło zenitu, rząd odchodzącego premiera Williama Pitta, zdecydował się na podjęcie zdecydowanych działań przeciwko Rosjanom. Flota admirała Nelsona wysadziła desant na zajętej przez żołnierzy cara Pawła I wyspie Korfu. Celem korpusu inwazyjnego było wyeliminowanie rosyjskiego garnizonu wyspy, zmuszenie cara Pawła do odwołania wyprawy Kozaków na Indie oraz podpisania pokoju.

Wojskami ekspedycyjnymi dowodził Książę Yorku, Fryderyk:

Brytyjski korpus ekspedycyjny.
Głównodowodzący: Fryderyk, książę Yorku.
Dywizja piechoty: gen. Moore, 9 batalionów piechoty, 1 bateria dział (8 armat).
Dywizja lekka: gen. Burrard, 6 batalionów piechoty (w tym 3 lekkiej).
Dywizja kawalerii: gen. Cole, 8 szwadronów jazdy.
Razem: 15 batalionów piechoty, 8 szwadronów jazdy i 8 dział; 10300 żołnierzy.

Rosyjskim garnizonem Korfu dowodził dobrze znany Polakom gen. Tormasow.

Rosyjski garnizon Korfu.
Głównodowodzący: generał Tormasow.
Dywizja piechoty: generał Bagration, 12 batalionów piechoty, 2 baterie dział (24 armaty).
Dywizja kawalerii lekkiej: generał Tuczkow, 8 szwadronów jazdy.
Dywizja kirasjerów: generał Buxhowden, 4 szwadrony jazdy.
Razem: 12 batalionów piechoty, 12 szwadronów jazdy i 24 działa; 9100 żołnierzy.

Bitwa rozegrała się na mocno zróżnicowanym polu w pobliżu miejscowości Τη Δευτέρα (Ti Deftera) oraz Τρίτη (Triti). Centralnym punktem obszaru walki był las Δάσος (Dasos). Mocno pofałdowany teren, poprzetykany licznymi polami uprawnymi, murkami, płotami i żywopłotami, utrudniał obu armiom manewrowanie, ale ułatwiał też obronę.

Obie armie zajęły pozycje w północnej części pola bitwy; Brytyjczycy po wylądowaniu swoich oddziałów, nacierali od zachodu, zaś Rosjanie, którzy zdecydowali się przyjąć bitwę, uderzyli od wschodu wyspy.
Książę Yorku, zdecydował, że najważniejszym punktem bitwy będzie wioska Deftera; jej zajęcie miało doprowadzić do zwycięstwa sił brytyjskich. Uderzenie na wioskę i okoliczne wzgórze, miała przeprowadzić dywizja piechoty oraz dywizja lekka. Druga z wiosek; Triti, została zupełnie pominięta w planach księcia. Prawe skrzydło wojsk brytyjskich, miało zapewnić osłonę reszty armii, w oparciu o las Dasos.

Tymczasem generał Tormasow, zdecydował, że jego piechota, korzystając z przewagi artylerii wykona potężne uderzenie w kierunku na Defterę, zaś kawaleria obejdzie brytyjskie pozycje i uderzy na nie od skrzydła, od strony Triti i lasu Dasos.

Początkowe ustawienie wojsk i widok na pole bitwy, północ na górze. Brytyjczycy nadciągają z zachodu, Rosjanie ze wschodu. Na pierwszym planie wioska Triti, zupełnie pominięta w początkowych planach dowódców. Widać wielkie zróżnicowanie terenu.

Rosyjska kawaleria: Kozacy, huzarzy i kirasjerzy.

Carska piechota generała Bagrationa.

Brytyjczycy; od prawej do lewej; dywizja lekka, dywizja jazdy, dywizja piechoty.

Gen. Moore i jego piechota nacierają.

Dywizja generała Burrarda, została szybko podzielona przez księcia Yorku. Zielone kurtki kontynuowały marsz w kierunku na Defterę, zaś druga brygada piechoty (3 bataliony) ruszyła w kierunku lasu Dasos, aby wesprzeć brytyjską jazdę. Na zdjęciu zielone kurtki.

kawaleria Cole’a wysunęła się ku lasowi, za jego plecami dywizja lekka Burrarda.

Bagration naciera w kierunku na Defterę. Masa rosyjskich wojsk wygląda bardzo groźnie.

Tormasow w pewnym momencie zorientował się, że jego armia mocno się podzieliła. Kawaleria nie mogła wspomóc piechoty. Lekka jazda Tuczkowa wjechała do lasu, aby spróbować zaatakować brytyjską kawalerię.

Słońce wstało już wysoko, na Korfu nawet zimą potrafi być gorąco. Dywizja Tuczkowa porusza się w lesie.

Podgląd sytuacji po stronie Brytyjczyków. Jazda Cole’a znajduje się na przedzie, za nią maszeruje dywizja lekka Burrarda, w tym wydzielona brygada piechoty po lewej, a daleko w tle widoczna piechota Moore’a.

Dywizja Moore’a zajęła wzgórze na zachód od Deftery.

A od wschodu nadciągał rosyjski walec; dywizja Bagrationa. Pola uprawne spowolniły ich marsz.

Kirasjerzy Buxhowdena rozpoczęli manewr oskrzydlający w pobliżu wioski Triti, jednakże zbytnio oddalili się od reszty jazdy.

Cole kontra Tuczkow.

Bagration kontra Moore.

Burrard kontynuuje marsz ku Defterze.

A rosyjscy kirasjerzy są daleko, bardzo daleko…

W takiej sytuacji doszło do pierwszego starcia. Tormasow wydał rozkaz kawalerii Tuczkowa ataku na Brytyjczyków. Odwrotne polecenie Cole’owi wydał książę Yorku. Niestety rosyjski posłaniec musiał zgubić się w lesie, gdyż Tuczkow nie otrzymał żadnego rozkazu.
Cole natychmiast wykorzystał sytuację.

Dywizja Cole’a zaszarżowała Rosjan. Dzielni rosyjscy huzarzy zdecydowali, że nie odeprą ataku brytyjskich odpowiedników i podali tyły. Kozacy nie mieli jednak tyle szczęścia i przyjęli atak Royal Scot’s Greys.
W wyniku walki dwa szwadrony Kozaków zostały całkowicie rozbite, a dwa kolejne uciekły. Brytyjczycy opanowali las Dasos i rozdzielili rosyjską armię na pół.

Na złość Rosjanom, Buxhowden, który ciągle bywał pijany, bardzo marnie manewrował swoimi kirasjerami.

Jakby tego było mało, w końcowej fazie walki w lesie, do Kozaków dołączył sam Tuczkow, który postanowił naprawić swój błąd.
Niestety dzielny generał otrzymał cięcie brytyjską szablą i padł nieżywy na polu walki. Jego osłabiona dywizja została pozbawiona dowództwa. Tormasow, jakby mało miał zmartwień, musiał przejąć bezpośrednie dowodzenie nad lekką jazdą. Oznaczało to, że nie miał możliwości kontrolować poczynań Bagrationa (gdy głównodowodzący dowodzi bezpośrednio jakąś dywizją, nie może wydawać rozkazów innym dywizjom, poza tym Bagration znajdował się już bardzo daleko). Tormasow wydał tylko Bagrationowi rozkaz związania ogniem dywizji Moore’a i ruszył na pomoc lekkiej jeździe. Na zdjęciu martwy Tuczkow i wynik testu na zabicie generała.

Starcie kawalerii było ważnym, ale mimo wszystko pobocznym epizodem. Losy bitwy miały zdecydować się na północ od Deftery. Piechota Moore’a obserwuje nadciągającego Bagrationa. Po prawej dywizja Burrarda, zajęła wioskę Deftera. W planach księcia Yorku obie dywizje miały zaatakować Rosjan, Moore od frontu, Burrard od skrzydła.

Artyleria Moore’a ustawiła się na wzgórzach na północ od Deftery. Tylko w ten sposób mogła choć częściowo zniwelować przewagę rosyjskich armat.

Rozpoczęły się krwawe walki. Rosyjscy jegrzy uderzyli na brytyjską piechotą. Ich przewaga liczebna i pomoc liczniejszej artylerii, pozbawiła Brytyjczyków przewagi ogniowej. Na zdjęciu jegrzy ostrzeliwują się z brytyjską brygadą piechoty.

Reszta rosyjskiej piechoty oczekiwała za swoją artylerią; Rosjanie musieli brać pod uwagę ewentualność skrzydłowego ataku brygady zielonych kurtek z dywizji Burrarda.

Tymczasem, choć w tamtym momencie nie zdawano sobie jeszcze z tego sprawy, nastąpił przełomowy moment bitwy. Generał Burrard nie otrzymał wysłanych przez księcia Yorku rozkazów i w konsekwencji jego brygada zielonych kurtek wciąż tkwiła bezczynnie w Defterze. Oznaczało to, że Moore musiał samotnie stawić czoło przeważającym siłom Bagrationa (9 batalionów i 8 dział, kontra 12 batalionów i 24 działa).

Książę Yorku nie przewidział takiego obrotu sytuacji. Jego kawaleria i dowodzona bezpośrednio przez księcia brygada piechoty (liniowej) z dywizji Burrarda, zamiast wspomóc Moore’a otrzymały zadanie rozprawienia się z resztą rosyjskiej jazdy. Zadanie to okazało się bardzo ważne, gdyż Tormasow postanowił, iż kirasjerzy Buxhowdena pogłębią swój manewr oskrzydlający i ruszą ku podstawie operacyjnej Brytyjczyków.

Tymczasem rosyjska lekka jazda, dowodzona osobiście przez Tormasowa, zebrała się i zajęła wioskę Triti na południu.

Tymczasem na północy trwały ciężkie walki. Pozbawiony wsparcia Burrarda, zmagający się z bardzo dobrze manewrującym i ustawiającym swoje oddziały Bagrationem, Moore powoli oddawał pole Rosjanom.

Moore wprowadza do boju rezerwową brygadę, pozostałe dwie były już mocno nadwyrężone.

Tymczasem na południu, Buxhowden znowu wykazał się niekompetencją, mimo otrzymania rozkazu, nie potrafił przekazać go swoim kirasjerom. Widocznie nikt nie zrozumiał jego pijackiego bełkotu.

Cole natychmiast wykorzystał korzystną sytuacje. Jego huzarzy i dragoni runęli od skrzydła na unieruchomionych kirasjerów. Mimo przewagi i korzystnej pozycji, nie wykazali się najlepszą szermierką. Rosyjscy kirasjerzy, ponieśli straty, ale nie zostali całkowicie rozbici; zdołali uciec na wschód, ścigani przez huzarów.
Na nieszczęście, albo szczęście dla Rosjan, w walce poległ następny ich generał: Buxhowden. Nawet pijana głowa nie wytrzymała ciosu szablą brytyjskiego dragona.

Buxhowden pagib!

Tymczasem brytyjscy huzarzy rzucili się w pościg za uciekającymi kirasjerami, zapędzili ich w kozi róg i całkowicie rozbili. Środek pola bitwy należał do Brytyjczyków. Mogli teraz wybrać, czy uderzyć na rosyjską lekką jazdę, która okupowała wioskę Triti, czy pójść na pomoc Moore’owi.

Szczęśliwie dla Rosjan i oczywiście pechowo dla Brytyjczyków, Bagration całkowicie rozprawił się z dywizją Moore’a. Brytyjczykom pozostał tylko jeden batalion piechoty szkockiej, który zdołał bronić się przez dłuższą chwilę, ale w końcu został rozbity przez przeważające siły Rosjan. Walka na lewym skrzydle Brytyjczyków rozstrzygnęła się. Ich armia straciła 50% swojego stanu i została zmuszona do wycofania się.

Na pierwszym planie Burrard. Jego zielone kurtki nie zdziałały prawie nic w trakcie bitwy, a niekompetencja generała przyczyniła się do przegranej Brytyjczyków.

Bagration obserwuje bezczynne zielone kurtki.

Sytuacja na koniec bitwy. Rosjanie zwyciężyli na północy, rozbijając całą dywizję Moore’a. Brytyjczycy okupują wioskę Deftera i las Dasos. Na południu rosyjska jazda zajęła Triti. Brytyjczycy na skutek straty 50% oddziałów, zostali jednak zmuszeni do odwrotu.

Sytuacja w pobliżu Deftery po zakończeniu walk. Widać triumfującą dywizję Bagrationa oraz bezczynne zielone kurtki w Defterze. Burrarda czeka przesłuchanie przed komisją parlamentu. Dla odmiany Bagration otrzyma carski medal.

Brytyjska kawaleria po rozbiciu kirasjerów Buxhowdena. Jazda Cole’a próbowała jeszcze wyjść na podstawę operacyjną Rosjan, ale było już za późno.

Rosyjska lekka jazda w Triti.

 

Po podliczeniu punktów okazało się, że Rosjanie zdobyli 37pkt, zaś Brytyjczycy tylko 26pkt. Armia carska odniosła duże zwycięstwo. Inwazja na Korfu została odparta!

Bitwa pokazała, że armie są dobrze zbalansowane, mają swoje silne i słabe strony; od ich wykorzystania, a także odrobiny szczęścia, zależy powodzenie na polu bitwy. Przed walką zastanawialiśmy się, czy słabsi ogniowo Rosjanie dotrzymają pola Brytyjczykom, okazało się, że dzięki jegrom, silnej artylerii i dobremu dowodzeniu (przewaga liczebna w kluczowym punkcie bitwy!) jest to możliwe.

Dziękuję serdecznie za rozgrywkę i zdjęcia Dardzinowi.

Przypominam, iż już w najbliższą sobotę, o godzinie 10.00, podczas poznańskiego Pyrkonu, odbędzie się pokazowa bitwa/ prezentacja gry. Serdecznie zapraszamy!