Relacja z wielkiej bitwy pod Szewardino piórem niejakich Pedro i Enrique spisana

– Pedro! Pedro! Kończ to sikanie do rowu! Pułk rusza!
– Ależ Enrique, dopiero zacząłem. Ta tutejsza serwatka jest bardzo moczopędna.
– Ty to się zawsze spóźniasz. Na statek w Danii też przez Ciebie nie zdążyliśmy!
– Nie przeze mnie. Przez uroczą Kirsten. Ja sądzę, że warto było nie wsiąść na statek La Romany. Nie miałbym teraz takich wspomnień.. jej perfumy… ach!
– No już, szybko. Zaraz się zacznie.
– Walna batalia? Słaby mamy widok,

z tej drugiej strony byłby lepszy.

– E, prawie dobrze widać. Trzeba zdobyć tę redutę. Się nazywa jakoś Scerwanio.. Sherwadinio chyba! Obsadzona jest silnie: widzę baterię dział 12- i baterię 6-funtowych.

Po naszej stronie reduty stoi jeszcze jedna bateria, dodatkowo trzy pułki kawalerii.

Redutę wspomagają stojące za nią pułki piechoty.

Na drugim skrzydle chmary jazdy,

dużo kirasjerów i dragonów.

Są jeszcze ułani i liczny pułk huzarów.

Czuję, że nie będzie lekko. Nasz korpus rozwija się na lewym skrzydle: Dywizja Compansa – cztery pułki liniowe z działkami, część kawalerii Nansouty’ego: trzy pułki huzarów i strzelców konnych i trzy pułki lansjerów, artyleria korpuśna. Polacy idą na prawym skrzydle.

Mają dużo konnicy, bitnej bardzo.
– Słyszałem, Julio zaczynał się jąkać, gdy wspominał o jakiejś przełęczy…

– A Gabriel z Zaragozzy poznał upór ich piechoty!

Widzisz, Pedro, tego z fajką i z narzuconą baranicą na ramiona? To niejaki Pepi, on tam dowodzi, od kiedy tą fajką i karabinem zdobył jakąś wąską groblę na bagnach. Mógł się nawet utopić, ale to podobno mu nie pisane.

Kozaki grasują na skraju Rosjan. Powiadają u oficyjerów, że do niczego się nie nadają, i ledwie butem tupniesz, to uciekną i już nigdy nie wrócą. Nie będą nam wcale uciążliwi.

Na czoło wystawili działa dońskie, to pewnie ich najpoważniejsza broń.

Naprzeciw masie Polaków Rosjanie wystawili czujki jegrów.

– Skąd Ty się tak znasz? Rózgi w szkółce przyklasztornej wbiły Ci wiedzę do głowy?
– Nie przeszkadzaj Pedro, gdybym tak jak ty tylko pił i chędożył, to nie zaszedłbym tak daleko.
– Przecież razem tu zaszliśmy. Obyśmy tylko wrócili do naszej słonecznej…
– Cicho! Compans się rusza! Rosjanie zostawili jegrów na pożarcie, ale oni z pewnością opóźnią rozwinięcie naszego ataku.

7 pułk huzarów i 16 pułk strzelców konnych szarżują na jegrów! Nikt im się nie oprze!

– No chyba, że jegrzy. Patrz: huzarzy odstępują w niesławie ze stoku wzgórza, na którym powstrzymał ich batalion jegrów.

– Przed Polakami jegrzy ustępują – odmiennie niż na naszym skrzydle!

Z naszego punktu widzenia ledwie co widać.

Obok nas przechodzi dywizja Moranda. Idą w bój, ale jest problem z rozwinięciem szyków.

– Słabi ci Francuzi, jeśli mają takie rozterki. To mnie powinni zrobić generałem.
– Masz doświadczenie? Ty prowadziłeś boje jedynie w łożnicy.
– Być może, acz nigdy nie miałem problemów z rozwinięciem szyków.
– O! Przed frontem reduty szarże i kontrszarże! Nasi ułani i strzelcy konni spędzili z pola pułk kirasjerski, ale sami też dostali szarżę!

– Jest już trzecia po południu. A Polacy brną dalej przez las.

Słyszę donośne rozkazy. Będziemy się ruszać ku wrogowi wraz z całą dywizją. Oprócz nas są u Frianta jeszcze cztery pułki!
– Prosto maszeruj! Tak jak wszyscy idziemy przed frontem Cesarza!
– Który to?
– Ten z kulasem na bębnie!
– Skąd wiesz?
– No bo on taki podobny do Józka Butelki. I wszyscy się wokół niego kręcą.

– A ten? z tym wielkim pióropuszem na łbie? On by się nawet nadawał na króla Hiszpanii! Ale pewnie by nie chciał…

– Enrique!
– No?
– Podoba mi się ta wioska, z tym gołębnikiem. Ciekawe jakie tu są wieśniaczki…
– Echę. To wioska Aleksinki. Ja na bruschettę z bazylią i mozarellą nie liczę, ale może wśród zagród znajdzie się trochę chleba ze smalcem.
– Atakujemy?
– No jasne! zaraz podpowiem pułkownikowi cel natarcia.

Ale huk! Nasze działa piorą zza rzeczki aż miło. Rosyjskie nie dają im za wygraną!

Na wzgórzu przy wiosce Doronino Francuzi ustawili cztery baterie. Pokrywają ogniem przedpole reduty. W wiosce Doronino stał pułk, ale musiał się z niej wycofać, aby zreorganizować się po ostrzelaniu go ze strony reduty. Dywizja Moranda próbuje wyjść na wolne pole za wioską, nieco ku Polakom…

.. a tymczasem

Szarże ciężkiej jazdy rosyjskiej! Najpierw na pułk strzelców konnych, a gdy artyleria próbowała pomóc szarżującym, to także na tą artylerię na wzgórzu. Już po armatach!

.. ale nie! stojące nieopodal niemalże do cna zdemoralizowane dwa szwadrony ułanów pułku szóstego przeprowadziły udaną szarżę na kirasjerów i… spowodowały ich ucieczkę! Bravo ułani, pułk szósty! Bravo Towarzysze! Ole!

Kazaki bez zahaczania jednostek polskich kierują się ku reducie, będą ją ubezpieczać z bliższej odległości.

Polacy osiągnęli pozycje wyjściowe do generalnego szturmu na redutę.

Tymczasem ubezpieczający nas pułk ułanów zaszarżował ciężką jazdę wroga.

Jak to dobrze się składa! Korzystając z okazji atakujemy niebronione Aleksinki! An avant!
– Jasne Enrique. Atakujemy Aleksinki. I Ałły, i Wiery, i Masze. Ja mogę prowadzić ten atak!

Ale te baterie z reduty walą! Już jeden pułk piechoty został przepędzony przez nie z pola, gdy utworzył czworobok przeciw jeździe. Nasze działa nie pozostają dłużne – te ze wzgórza obok Doronino celują w ciężką jazdę Rosjan.

– Dwa pułki francuskie z naszej lewej tworzą czworoboki dla odparcia ataku jazdy, pułki z prawej ostrzeliwują i atakują na bagnety Shewardino. A my tu sobie spokojnie przeprowadzamy rekwizycję…
– To jest życie, Enrique, zawsze chciałem zostać żołnierzem. I zdobywać niebronione wioski. Urodziłem się do szturmowania.
– Julio, który wdrapał się na gołębnik mówi, że nasi wysypują się piechotą i artylerią na pola między Doronino a Szewardino.

Pułkownik każe wspomagać natarcie w stronę reduty – opuszczamy wioskę.
– Ależ Enrique…!
– Wychodzimy! Ma nas wspierać świeża dywizja kirasjerów.
– Ale tu jest ciepła Ludmiła!
– To rozkaz, Pedro! Wszak urodziłeś się do szturmowania!?

Naprzeciw nam wychodzi wileński pułk piechoty! Całe szczęście, że mamy wsparcie z lewej.

Nasza artyleria ze wzgórza doroninskiego przemieszcza się w stronę wzgórza bliższego reducie. Na dawnym miejscu pozostała tylko bateria armat 12-funtowych i pułk piechoty lekkiej.

Tymczasem huzarzy achtyrscy przypuszczają atak na linie piechoty Moranda, która wysforowała się w stronę reduty. Na nich szarżują strzelcy konni. Na strzelców napada drugi batalion huzarów achtyrskich! Na tych z kolei wpada 13 pułk huzarów polskich! Ale kotłowanina!

Huzarzy achtyrscy zostali wdeptani w ziemię polskimi kopytami.

– Oj, niedobrze, Enrique! widzę czarne kaski jazdy! Zdążają ku nam, są niebezpiecznie blisko!
– Porca miseria! Nie zdążymy już sformować czworoboku! Wycelować muszkiety, będziemy strzelać, jak zobaczymy białka ich oczu!
Pedro, a Ty dokąd?
– Ja.. ja? do Ludmiły!
– Batalion stać! Zachować szyki…! Nie brać z niego przykładu! Diablo, infierno, conflagracion! Ratuj się kto może!

– Szybciej Enrique, szybciej!
– Pedro, dokąd?
– Do gołębnika, Enrique, jedyna droga…. Czekaj, słyszysz?! Żabojady wiwatują! I odstępują ci co nas ścigali.
– Słyszę. Krzyczą, że zadaliśmy Rosjanom takie straty, że musieli oddać pole. Zwycięstwo!
– Wspaniale! Niech żyje l’Empereur i ciepła Ludmiła!
– Wspaniale! Mam przeczucie, że już nigdy nie będziemy musieli zdobywać żadnej rosyjskiej reduty…..

To pierwsza z dwóch relacji o naszej bitwie pod Szewardino, rozegranej podczas Pól Chwały w Niepołomicach. Jej autorem jest Schtrasny, który napisał wiosną relację z bitwy pod Quatre Bras. Zdjęcia są autorstwa Schtrasnego, Fromholda, Dardzina i Gregorusa.

Na dniach pojawi się następna relacja, tym razem pisana od strony rosyjskiej!